Chiến lược CANSLIM
Thị trường chứng khoáng có thể trở thành giấc mơ nhưng cũng có thể biến thành cơn ác mộng chỉ trong một buổi chiều. Mặc dù có vô vàn chiến lược đầu tư chứng khoáng, nhưng lại không có một hệ thống cụ thể nào giúp hạn chế tối đa rủi ro mỗi khi muốn gia tăng tối đa lợi nhuận. Cũng giống như bất kỳ hình thức đầu tư nào, thị trường chứng khoáng bao giờ cũng chứa đựng một mức độ rủi ro nào đó, bất kể chọn chiến lược đầu tư chứng khoáng nào. Cũng đúng khi cho rằng trong số các chiến lược đầu tư chứng khoáng, có những chiến lược được cho là tốt hơn và an toàn hơn các chiến lược còn lại. Những chiến lược đầu tư hiệu quả là những chiến lược mà trong đó nhà đầu tư lựa chọn cổ phiếu dựa trên phân tích và nghiên cứu một cách kỹ lưỡng. Vốn được nghĩ ra bởi William O'Neil, chiến lược CANSLIM tập trung phân tích một cách cẩn thận lợi nhuận cùng với một số thông tin tài chính khác, đồng thời cũng đánh giá sức mạnh tương đối của công ty cũng như tiềm năng tăng trưởng lợi nhuận của nó trong tương lai. Nói cách khác, chiến lược CANSLIM xem xét các hạng mục vô hình và hữu hình khi sàng lọc cổ phiếu tiềm năng.
Lợi nhuận hiện tại
Lợi nhuận có thể không phải là chỉ số quan trọng duy nhất thể hiện sức mạnh hiện tại của công ty nhưng nó lại cung cấp thông tin hữu ích để hỗ trợ đưa ra các quyết định. Chiến lược CANSLIM đòi hỏi phân tích cẩn thận lợi nhuận mới nhất trên một cổ phiếu (EPS) mà công ty báo cáo. Lợi nhuận không những phải cao hơn so với cùng kỳ năm trước mà còn phải có xu hướng tăng lên theo năm (nói cách khác, mức tăng trưởng đáng kể của một quý là chưa đủ bởi vì sự tăng trưởng này có thể là một điều gì đó không bình thường). Một chiến lược gia CANSLIM thông thường thích chứng kiến lợi nhuận hiện tại tăng 20% hoặc nhiều hơn trước khi xem công ty là đối tượng để đầu tư kiếm lời. Tuy nhiên, nếu cao hơn mức trên thì càng tốt. Trong khoảng thời gian từ 1953 đến 1993, gần 75% trong số 500 cổ phiếu tốt nhất (không phải S&P 500) đã trải qua đợt tăng lợi nhuận trung bình 70% trước khi giá cổ phiếu tăng mạnh.
Lợi nhuận hàng năm
Trong khi lợi nhuận hiện tại cho nhà đầu tư biết vị trí của công ty trên thị trường, thì lợi nhuận hàng năm lại vẽ ra một bức tranh tài chính đầy đủ hơn về công ty. Các chiến lược gia CANSLIM nhìn lại 4-5 năm về trước để xem liệu rằng lợi nhuận hàng năm có tăng mạnh hay không. Hầu hết nhà đầu tư sử dụng chiến lược CANSLIM thường ưa thích những công ty có mức tăng lợi nhuận hàng năm từ 25-50%. Những công ty có lợi nhuận cao hơn mức trung bình thường chứng kiến giá cổ phiếu của chúng tăng nhanh và được xem là mục tiêu của các nhà đầu tư CANSLIM. Tuy nhiên, các nhà đầu tư cũng nên đem lợi nhuận ra so sánh với các các công ty khác có cùng ngành kinh doanh. Nếu lợi nhuận tăng nhanh hơn và đều đặn hơn các công ty khác trên thị trường, điều đó chứng tỏ công ty có điều kiện thuận lợi để đạt mức tăng trưởng mạnh và vững bền, xứng đáng là đối tượng để đầu tư.
Mới
Cũng giống như con người, công ty cũng có thể lâm vào trạng thái buồn chán. Nếu không có đổi mới, cuối cùng công ty cũng sẽ buồn mà chết. Nhưng trước khi như vậy, nó sẽ chứng kiến cổ phiếu của nó tụt giá một cách nhanh chóng, để rồi sau đó gây ra nỗi thất vọng cho những nhà đầu tư nào vẫn còn giữ lấy nó. Vì vậy, chiến lược CANSLIM nhấn mạnh đến tầm quan trọng của những ý tưởng mới đối với công ty. Thật ra, từ “mới” trong chiến lược CANSLIM muốn nói đến là sản phẩm mới, cách xâm nhập thị trường mới chưa được khai thác, và có thể là sự thay đổi quản lý trong thời gian gần đây. Bất kỳ nhân tố mới nào có thể đem đến cái nhìn rõ hơn về tình hình phát triển của công ty thì được xem hữu ích trong việc lựa chọn cổ phiếu.
Cung/Cầu
Thật ra, “S” hàm nghĩa quy mô thì đúng hơn bởi vì chiến lược CANSLIM giả thuyết rằng những công ty nhỏ dễ dàng đạt mức tăng trưởng cao hơn những công ty lớn. Điều này có liên quan đến các nguyên tắc cơ bản của cung cầu, nền tảng của kinh tế thị trường. Về cơ bản, những công ty có giá trị vốn hóa thị trường lớn cần tạo ra mức tăng cầu nhiều hơn để đạt được số lượng lợi nhuận bằng với những công ty nhỏ - ít nhất theo tỷ lệ phần trăm. Mặc dù những công ty có giá trị vốn hóa thị trường lớn có thể tăng cao hơn về khối lượng doanh số, nhưng tỷ lệ phần trăm của mức tăng này thường ít hơn những công ty nhỏ. Do đó, chiến lược CANSLIM tập trung nhiều hơn vào những công ty có giá trị vốn hóa thị trường thấp, nhưng đồng thời vẫn xem xét những công ty có giá trị vốn hóa thị trường lớn có mức tăng trưởng lợi nhuận cao.
Không sai khi cho rằng những nhà đầu tư lớn, chẳng hạn như các quỹ hưu trí và công ty bảo hiểm, có khả năng đầu tư lâu dài và ổn định hơn. Vì vậy, việc bị hút về các khoản đầu tư có giá trị vốn hóa thị trường lớn cũng là tất yếu. Những nhà đầu tư lớn này thường cố gắng tránh các phí giao dịch quá mức bằng cách đầu tư với quy mô lớn (trái ngược với một số công ty nhỏ). Trừ khi cầu về cổ phiếu vượt cung, nếu không những giao dịch lớn như vậy có thể kéo giá cổ phiếu xuống.
Cổ phiếu đầu bảng và cổ phiếu tụt hậu
Các nhà đầu tư thị trường chứng khoáng cần có khả năng phân biệt giữa cổ phiếu đầu bảng với cổ phiếu tụt hậu. Những công ty nào liên tục dẫn đầu ngành thì thường đạt được nhiều lợi nhuận và cơ bản được xem là công ty tốt. Nhưng đối với những công ty thuộc tốp đáy của thị trường, việc các nhà đầu tư đạt được mức lợi nhuận khiêm tốn cũng đã là điều may mắn lắm rồi. Do đó làm thế nào mà chiến lược CANSLIM có thể phân biệt giữa cổ phiếu đầu bảng với cổ phiếu tụt hậu?
Các nhà đầu tư có thể nhận dạng hai loại cổ phiếu trên bằng cách nhìn vào chỉ số sức mạnh tương đối (RPS). Chỉ số này đánh giá các công ty trong khoảng thời gian nhất định và xếp chúng theo thứ hạng từ 1 đến 99. Công ty có chỉ số RPS bằng75 có nghĩa rằng cổ phiếu của nó sẽ cho ra kết quả tốt hơn 75% cổ phiếu trong nhóm thị trường. Tuy nhiên, chiến lược CANSLIM không khuyến khích các nhà đầu tư mua cổ phiếu của những công ty có chỉ số RPS nhỏ hơn 70. Các nhà đầu tư thường ưa thích những công ty có chỉ số RPS từ 80 đến 90.
Sự ủng hộ của các định chế tài chính đầu tư
Bất kỳ công ty nào đang phát triển cũng cần sự bảo trợ của các nhà đầu tư tổ chức (các định chế tài chính đầu tư) nhằm mang lại cơ hội đầu tư tốt. Công ty nào mà không có những nhà đầu tư như vậy thì được xem là không tốt và sẽ không được đưa vào danh mục đầu tư của bất kỳ ai trong số hàng ngàn nhà quản lý tiền, những người đang đi tìm cơ hội đầu tư lớn tiếp theo. Chiến lược CANSLIM bổ sung ý tưởng này bằng cách đưa ra yêu cầu là mỗi công ty cần phải có tối thiểu 3 nhà đầu tư tổ chức. Tuy nhiên, một công ty có quá nhiều nhà đầu tư tổ chức cũng không phải là ý tưởng hay. Cổ phiếu có thể dễ mất ổn định hơn trong trường hợp khủng hoảng bởi vì các nhà đầu tư tổ chức này có khuynh hướng bán tống bán tháo cổ phiếu. Việc các nhà đầu tư tổ chức mỗi lúc mua vào với khối lượng lớn cổ phiếu và sau đó bán chúng ra ngoài một cách ồ ạt có thể làm tụt giá cổ phiếu. Do đó, chiến lược CANSLIM khuyên nên tránh đầu tư vào những công ty có nhiều hơn 10 nhà đầu tư tổ chức.
Định hướng thị trường
Phần cuối của chiến lược CANSLIM tập trung phân tích toàn bộ định hướng của thị trường trước khi quyết định mua cổ phiếu. Mặc dù chiến lược CANSLIM không đích thực là chiến lược xác định thời điểm đúng của thị trường (trong đó nhà đầu tư cố gắng “đánh bại thị trường” bằng cách mua cổ phiếu với giá thấp nhất và bán cổ phiếu với giá cao nhất - ít nhất dựa trên lý thuyết), nhưng nó lại đóng vai trò quan trọng vì giúp nhà đầu tư hiểu môi trường cơ bản của thị trường chứng khoáng.
Chẳng hạn như những nhà đầu tư mà mua cổ phiếu ngay trước khi thị trường xuống giá thì có thể chịu lỗ nếu không cẩn thận. Mặc dù về lâu về dài triển vọng sáng sủa nhưng các khoản lỗ ngắn hạn sẽ tích lũy một cách nhanh chóng. Nếu có thể thì giá cổ phiếu phải mất nhiều năm mới trở lại tình trạng bình thường giống như được đầu tư ban đầu.
Trong khi có nhiều chương trình trên truyền hình và internet hỗ trợ nhà đầu tư trong việc đánh giá tình hình của thị trường chứng khoáng, thì những chương trình này không nhất thiết theo kịp với chiến lược CANSLIM. Các chiến lược gia CANSLIM cảm nhận thị trường đơn giản bằng cách quan sát khối lượng giao dịch cổ phiếu hàng ngày. Thông thường khi thị trường đi lên và giá cổ phiếu tăng, khối lượng giao dịch hàng ngày sẽ giảm xuống bởi vì các nhà đầu tư vẫn nắm giữ cổ phiếu và hy vọng nó sẽ tăng cao hơn nữa (làm như vậy giúp ngăn cản việc cung ứng cổ phiếu đang lưu hành ra thị trường và giữ cho giá cổ phiếu vẫn ở mức cao). Tuy nhiên, khi thị trường đi xuống, cổ phiếu bắt đầu xuống giá và người ta sẽ bán ồ ạt cổ phiếu của mình để hạn chế các khoản lỗ. Điều này lại làm tăng cung cổ phiếu trong khi nhu cầu đang giảm. Kết quả là giá cổ phiếu xuống thấp hơn. Do đó, các nhà đầu tư sử dụng chiến lược CANSLIM lúc nào cũng cần phải nhận định xem thị trường có xu hướng đi lên hay đi xuống trước khi cam kết mua cổ phiếu.
Thật ra, không có chiến lược đầu tư cổ phiếu nào bảo đảm mang lại lợi nhuận. Mặc dù chiến lược CANSLIM đòi hỏi các nhà đầu tư phải đưa ra một vài đánh giá mang tính cá nhân, nhưng nó vẫn được xem là hệ thống có cầu trúc cao, được nghiên cứu và chứng minh một cách hoàn chỉnh. Tuy chiến lược CANSLIM không bảo đảm mang lại lợi nhuận, nhưng nó lại cung cấp cho các nhà đầu tư khả năng dự đoán cổ phiếu ở một chừng mực nào đó để tạo cơ sở đưa ra quyết định tương lai.